Παθητικό Κτίριο
Το Παθητικό Κτίριο είναι το κτίριο που χαρακτηρίζεται από μεγάλη θερμική άνεση καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, διατηρώντας σταθερή τη θερμοκρασία του σε όλους τους χώρους του, χωρίς υγρασία και επιτυγχάνεται με πολύ χαμηλή έως μηδενική κατανάλωση ενέργειας.
Ουσιαστικά, το Παθητικό Κτίριο, είναι ένα πρότυπο σχεδιασμού (Passive House Standard) που προσεγγίζει τον σχεδιασμό των κτιρίων ακολουθώντας πέντε βασικές αρχές:
- Υψηλή Θερμομόνωση: Ένα σωστά μονωμένο κτιριακό κέλυφος, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, διατηρεί τη ζέστη μέσα στο κτίριο, ενώ το καλοκαίρι την εμποδίζει να εισέλθει μέσα σε αυτό.
- Υψηλή Αεροστεγανότητα:Τα Παθητικά κτίρια είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να αποφεύγονται οι διαρροές αέρα στο κτιριακό κέλυφος με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ενεργειακή απόδοση και να εμποδίζεται η εμφάνιση ρευμάτων αέρα και φθορών από την υγρασία.
- Υψηλής απόδοσης κουφώματα:Τα σωστά σχεδιασμένα, μονωμένα και τοποθετημένα κουφώματα συμμετέχουν στη βέλτιστη αξιοποίηση των ηλιακών κερδών.
- Μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας:Τα συστήματα αερισμού των Παθητικών Κτιρίων παρέχουν καθαρό αέρα, απαλλαγμένο από γύρη και σκόνη, με μέγιστη ενεργειακή απόδοση μέσω της ανάκτησης θερμότητας και με έλεγχο της υγρασίας.
- Ελαχιστοποίηση θερμογεφυρών: Η ελαχιστοποίηση των θερμογεφυρών και ασθενών σημείων στο κτιριακό κέλυφος, συνεισφέρει στη δημιουργία ευχάριστης και σταθερής θερμοκρασίας, ενώ παράλληλα εξαλείφει τις φθορές από την υγρασία και αυξάνει την ενεργειακή απόδοση.
Το Παθητικό Κτίριο λειτουργεί με την ελαχιστοποίηση των απωλειών θερμότητας και τη μεγιστοποίηση των θερμικών κερδών. Για να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες θερμότητας χρειάζεται πρώτα απ' όλα σωστή και καλά σχεδιασμένη θερμομόνωση (όχι πολλή - εξαρτάται από τη θέση του κτιρίου σε κάθε μέρος της Ελλάδας). Μόνωση με θερμική αγωγιμότητα ≤ 0,1 W / (m K), με στόχο η τιμή U του κελύφους να κυμαίνεται μεταξύ 0,10 και 0,25 W/(m2K).
Όλα τα κουφώματα, επίσης, πρέπει να είναι πολύ καλά μονωμένα. Καλό θα είναι να μην είναι υπερμεγέθη (αύξηση του κόστους), να έχουν "ενεργειακούς" υαλοπίνακες με τιμή Ug < 0,80 W/(m2K) και συνολική τιμή συντελεστή θερμοπερατότητας Uw < 1.00 W/(m2K). Όλα τα προφίλ των κουφωμάτων, εφόσον τηρούν αυτές τις προδιαγραφές, μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει ένα αεροστεγές φράγμα εσωτερικά του στρώματος μόνωσης. Η αεροστεγανότητα του κτιρίου δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 0,6 αλλαγές αέρα/ώρα. Αυτό μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε υλικό που είναι και παραμένει αεροστεγές , δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στις χαραμάδες περιμετρικά των κουφωμάτων και των εξωτερικών πορτών , καθώς και στις διατρήσεις για τη διέλευση των σωληνώσεων.
Είναι προφανές ότι το σπίτι θα πρέπει να αερίζεται. Αλλά, ταυτόχρονα, δεν θα πρέπει να χάνεται η εσωτερική ζεστασιά το χειμώνα. Ο μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας είναι η λύση. Λειτουργεί καλά μόνο σε αεροστεγή σπίτια και προσφέρει ανάκτηση ενέργειας μέχρι και 90%. Το καλοκαίρι ο φυσικός νυχτερινός αερισμός και η χρήση ελαφράς γαιωθερμίας δίνουν τα επιθυμητά επίπεδα θερμικής άνεσης.
Με την ελαχιστοποίηση των απωλειών μεγιστοποιούνται τα θερμικά κέρδη. Αυτά προέρχονται κατά κύριο λόγο από τον ήλιο, που πρέπει να μπαίνει πλούσιος το χειμώνα στο σπίτι, αλλά και να αποφεύγεται με σωστή σκίαση το καλοκαίρι, αλλά και από τις δραστηριότητες των χρηστών και τις συσκευές μέσα στο σπίτι. Το κτίριο χρειάζεται καλό προσανατολισμό προς το νότο και καλό βιοκλιματικό σχεδιασμό. Επικουρική θέρμανση και Ζεστό νερό χρήσης προέρχονται και αυτά από τον ήλιο ή από άλλα παθητικά ή και ενεργειακά συστήματα υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης.
Τελικό αποτέλεσμα: Το κτίριο χρειάζεται μόλις 15 Kwh/m2 το χρόνο για ψύξη ή θέρμανση και ΖΝΧ. Επιπλέον η πρωτεύουσα ενέργεια δεν ξεπερνά τις 120 Kwh/m2 το χρόνο.
Ανεξάρτητα από το κλίμα ή την περιοχή, τα Παθητικά Κτίρια διατηρούν όλο το χρόνο μια άνετη και ευχάριστη θερμοκρασία με ελάχιστες ενεργειακές απαιτήσεις. Τα κτίρια θερμαίνονται παθητικά, δηλαδή κάνουν αποτελεσματική χρήση του ήλιου, των εσωτερικών πηγών θερμότητας και της ανάκτησης θερμότητας, με αποτέλεσμα τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης να μην είναι απαραίτητα ακόμη και τις πιο κρύες ημέρες του χειμώνα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το Παθητικό Κτίριο χρησιμοποιεί παθητικές τεχνικές ψύξης, όπως είναι ο σωστός σχεδιασμός σκίασης και νυχτερινού φυσικού αερισμού, προκειμένου να διατηρείται δροσερό. Σε κάθε περίπτωση, τα εξαιρετικής ποιότητας και τεχνολογίας υλικά και ο προσεκτικός σχεδιασμός εγγυώνται ότι οι θερμοκρασίες παραμένουν όλο το χρόνο, σε σταθερά και ευχάριστα για τους ενοίκους / χρήστες επίπεδα.
Ένα Παθητικό Κτίριο χρησιμοποιεί έως και 90% λιγότερη ενέργεια για θέρμανση και ψύξη σε σχέση με τα συμβατικά κτίρια, με αποτέλεσμα να απαιτείται λιγότερο από 1,5 λίτρο πετρελαίου ή 1,5 κυβικό μέτρο φυσικού αερίου το χρόνο, για τη θέρμανση ενός τετραγωνικού μέτρου κατοικήσιμου χώρου. Εξαιρετικά μεγάλη οικονομία, όμως, επιτυγχάνεται και στις θερμότερες περιοχές, όπου τα κτίρια χρειάζονται ψύξη. Ο περιορισμός της χρήσης ενέργειας οδηγεί σε περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και έτσι το Παθητικό Κτίριο είναι μια πραγματικά αειφόρος επιλογή σε σχέση με τις συμβατικές κατασκευές.
Τα Παθητικά Κτίρια επιτυγχάνουν θερμική άνεση χώρου με πολύ χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις. Τα μηχανικά συστήματα αερισμού με ανάκτηση ενέργειας, παρέχουν συνέχεια τον απαιτούμενο καθαρό αέρα προσφέροντας άριστης ποιότητας ατμόσφαιρα, χωρίς να γίνονται αντιληπτά λόγω μειωμένης στάθμης θορύβου λειτουργίας. Ο συνδυασμός σταθερών θερμοκρασιών και σωστής εναλλαγής αέρα εμποδίζουν τις φθορές από υγρασία και την ανάπτυξη μούχλας.
Τα Παθητικά Κτίρια δεν χρειάζονται συμβατικούς τρόπους θέρμανσης ή ψύξης. Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα που εξοικονομούνται από την ενέργεια, μπορούν να επενδυθούν σε καλύτερης ποιότητας υλικά. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη μεγάλη και μακροχρόνια οικονομία στην ενέργεια, κάνει το Παθητικό Κτίριο μια εξαιρετική επένδυση. Με δεδομένη μάλιστα την μείωση των αποθεμάτων, αλλά και το αυξανόμενο κόστος των ορυκτών καυσίμων, το Πρότυπο Παθητικού Κτιρίου αποδεικνύει στην πράξη ότι η αειφορία είναι προσιτή σε όλους.
Ακόμη κι αν ένα Παθητικό Κτίριο κοστίζει κατά μέσο όρο περισσότερο (περίπου 5%) από ό,τι μια συμβατική κατασκευή, αυτό αλλάζει τα τελευταία χρόνια καθώς τα υλικά κατασκευής που συνήθως χρησιμοποιούνται πωλούνται πια σε όλες τις χώρες. Η δε δημόσια ή ιδιωτική χρηματοδότηση που προωθείται προς όσους κατασκευάζουν «πράσινα κτίρια» όπως τα Παθητικά Κτίρια, μειώνει ακόμη περισσότερο το κόστος κατασκευής ενός Παθητικού Κτιρίου. Εντούτοις, ακόμη και χωρίς τέτοιου είδους κίνητρα, τα Παθητικά Κτίρια είναι πιο οικονομικά σε βάθος χρόνου, σε σχέση με τα συμβατικά κτίρια.
Πηγή: Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου